ForumGez.Com

irc


Geri Git   ForumGez.Com > FG Kültür & Sanat Forumları > Genel Kültür - Sanat Forumu > Mitoloji


Eski Türk Kültüründe Yer-Su İnancı


 
NOTICE Notice: This is an old thread. The last post was 1085 days ago. If your post is not directly related to this discussion please consider making a new thread.

 
Seçenekler Stil
Alt 14.Haziran.2020, 14:03   #1
DurumuÇevrimdışı
Aytac - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
Üye No: 1
Üyelik tarihi: 18.Mayıs.2020
Şehir: 08 Artvin
Mesaj Sayısı: 880
Konu Sayısı: 478
Beğendikleri: 105
Alınan Beğeni: 151
FG Ticaret Sayısı: (0)
FG Ticaret Yüzdesi: (%)
Ruh Halim: Acimasiz

Standart Eski Türk Kültüründe Yer-Su İnancı

[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]

Yer-Su terimi ve inancı, ağaç, ateş, su, toprak, kaya ve dağların da geleneksel Türk dini içerisinde kutsal bir anlam ve öneme sahip olduklarını ifade etmektedir. “Orhun Kitabeleri’nde “mavi gök” ile “yağız yer” iki ana kozmik alan oluşturmakta ve onlar birbirlerini tamamlamaktadırlar”. Göğün kutsallığı yanı sıra yerin de kutsallığı inancı gelişmiştir. Kutsal yerler, ormanlar ve dağlar inancı gelişmiştir. Bu bölgelerde avlanılmaz, ağaç kesilmez kutsallığı bozacak hiçbir faaliyete girilmezdi. Ayinlerin yapılması için en uygun yerler buralardı. En kutsal olarak bilinen yerler, Orhun nehri ve Ötüken Ormanlarıdır.



Yer evrenin oluşumunda Gök ile birlikte zikredilir, beraber yaratıldığına inanılır. Kitabelerde bu düşüncenin izleri oldukça kayda geçmiştir. “Üstte mavi gök altta yağız yer yarılmadıkça” ifadesi en bilindik sözdür. Bilge Kağan’a ait olan bu sözde de olduğu gibi yerin ve göğün birbirinin tamamlayıcısı birbirinin eşi olduğu inancı vardır. Gökte, Gök Tanrı ve mahiyeti varken yerde de onun kutsalları vardır. Tanrısal mekanlar, ormanlar, dağlar, insanlar, hayvanlar onun yarattığı ve insanların somut olarak birebir algıladıkları kutsal varlıklar vardır. Kutsanmış nehirler, arındırıcı ateş, Ataların mezarları hepsi yer alemindedir. Bütün bunlarla birlikte yer kutsaldır ama asla gökle, Gök Tanrıyla kıyaslanmaz, göğün kutsallığı her zaman en üst mertebededir. Yer tamamıyla Tanrının emrindedir.

[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]
Su ise Türklerde saflığın timsalidir. Yağmur olarak gökten inmesi bakımından göğe bağlıdır, kutsaldır. Doğadaki büyük elementlerden biri, insan hayatı için hayatidir bu bakımdan önemli görülür. Hayatın sürmesi için su önemlidir bu nedenle Türkler için nehirler, akarsular kutsaldır. Göçebe yaşamın vaz geçilmezi geniş otlaklarla birlikte sudur da. Türkler hayatları için büyük öneme sahip suyun da bir ruhu olduğuna inanmaktaydılar. Bazı boylar için nehirler canlı varlıklar olarak bilinmekteydi, onları kirletmemeye ve rahatsız etmemeye dikkat ederlerdi. Su ateşi söndürdüğü için ateşin karşıtı ama bir o kadarda tamamlayıcısı kabul edilmekteydi.



Su kutsal olarak görüldüğünden ötürü diğer kutsallar gibi önemli saygı gösterilerine mazhar olmuştur. Bunun en bilindik örneklerinden biri İbn Fadlan, Oğuzlar için der ki: “büyük ve küçük abdestten sonra temizlenmiyorlar, cinsel temastan veya başka herhangi bir biçimde kirlendikten sonra yıkanmıyorlar. Suyla herhangi bir şekilde temas etmiyorlar” şeklinde aktarmıştır. İbn Fadlan’ın aktardığı gibi suya karşı bir özel durum sergilendiğini anlamaktayız. Bu insanlar tembellikten veya kirli olmayı çok sevdiklerinden mi suya bulaşmaktan kaçınmışlardır? Tabii ki hayır, kutsal suyu kirletmekten kaçınmışlar, kendi kirleriyle suyu kirletip rahatsız etmekten korkmuşlardır. Çünkü su da onlar gibi canlı ve hayat kaynağı sunan bir varlıktır. Bu anlayış doğal olarak ona karşı farklı bir tutumda olmalarına neden oldu. Suyu kendileri gibi gördüler, kendilerini rahatsız edecek olanın onu da rahatsız edebileceğini düşündüler. Mümkün oldukça az suyu kirletme gayretine girdiler bu sebeple. Türklerin buna benzer uygulamalarına birçok seyyah ve alim şahit olmuş, eserlerinde bu konuya temas etmişlerdir.

Tabiat kültlerinin genel anlamda ifadesi için “yer-su” terimi kullanılır. Vatan kültürüne evrilmiş bir sürecin kaynağı olarak da görebiliriz. Özellikle büyük imparatorluklar döneminde böyle bir gelişim yaşanmıştır. Orhun yazıtlarında yer-su hakkında oldukça fazla bahsedilmektedir, “Iduk yer-sub” (kutsal yer-su) ifadesi yer alır. Ayrıca vatanın korunmasıyla ilgili bir ifadeye yer veren Tonyukuk Yazıtında Tanrı Umay ve Yer-su ruhlarının yardımıyla gafil avlanarak bastırıldı “Tengri Umay yer-sub basaberti”. Türk boylarının ortak inancı olan Ağaç, Kaya, Dağ ve Su Kültlerinin Türk Yazıtlarında Yer-Sub adı altında toplanmış olduğunu görmekteyiz.

Kaynakça:
  • Abdülkadir İnan, Eski Türk Dini Tarihi.
  • Genel Türk Tarihi Ansiklopedisi, Yeni Türkiye Yayınları.






  Alıntı
 

Etiketler
eski, inancı, kültüründe, türk, yer-su

Seçenekler
Stil

Yetkileriniz
Konu Acma Yetkiniz Yok
Cevap Yazma Yetkiniz Yok
Eklenti Yükleme Yetkiniz Yok
Mesajınızı Değiştirme Yetkiniz Yok

BB kodu Açık
Smileler Açık
[IMG] Kodları Açık
HTML-Kodu Kapalı
Trackbacks are Kapalı
Pingbacks are Kapalı
Refbacks are Kapalı


Benzer Konular
Konu Konuyu Başlatan Forum Cevap Son Mesaj
Ne Mutlu Türk'üm Diyene! Amookie Forum Oyunları 64 25.Mart.2022 01:51
Türk Düğününde Görmeye Alıştığımız Durumlar Onurcan FG Sözlük 3 17.Temmuz.2020 00:40
TFF, sadece Türk devletlerinin katılacağı Turan Kupası düzenleyecek Aytac Spor Genel 0 07.Haziran.2020 18:42
Aynur Aydın'dan Eski Sevgilisine Anlamlı Gönderme Owner Magazin Haberleri 0 27.Mayıs.2020 01:28
Türk teknoloji şirketinden Apple'a ihracat başarısı Owner Teknoloji - Uzay ve Bilim Haberleri 0 21.Mayıs.2020 21:07