Gümüş düğme bitkisi, migrenlere yardımcı olduğu, cilt tahrişini yatıştırdığı ve UV radyasyonuna bağlı cilt hasarına karşı koruduğu iddia edilen eski bir bitkidir. Ön araştırmalar, bu bitkinin ağrı, endişe ve depresyona da yardımcı olabileceğini düşündürmektedir. Bu yazıda gümüş düğme bitkisinin ne olduğu, yararları, yan etkileri ve kullanım dozajı hakkında bilgiler bulunmaktadır.

Gümüş Düğme Bitkisi Nedir?
Gümüş düğme bitkisi (Tanacetum parthenium) papatya ailesinden (Compositae veya Asteraceae) bir bitkidir. Geçiş yumuşatma, bekârın düğmeleri veya yabani papatya olarak da bilinir. Gümüş düğme bitkisi Balkanlar’a özgüdür, ancak şimdi Amerikalar da dâhil olmak üzere tüm dünyada yetişmektedir. Ortaçağ aspirini olarak da bilinen bu bitki geleneksel olarak migren sorunları, ateş, romatizma, artrit, diş ağrısı, sedef hastalığı, böcek ısırıkları, astım, karın ağrısı, baş ağrısı, infertilite, kulak çınlaması, baş dönmesi, mide bulantısı, kusma, menstrüel tedavi için kullanılmaktadır.
Bitkinin aktif bileşikleri şunlardır:
• Seskiterpen laktonlar (esas olarak partenolid, toplam seskiterpen laktonların % 85’i): partenolid iltihabı azaltır ve hatta kanserle savaşmaya yardımcı olabilir
• Antibakteriyel olan uçucu yağlar (kafur gibi)
• Antioksidan, antienflamatuar ve antibakteriyel özelliklere sahip flavonoidler

Mekanizmalar
Partenolid ateşin ana aktif bileşiğidir ve yapraklarda bulunur.
Ateşböceği ve partenolid:
• Trombositler ve beyaz kan hücreleri tarafından serotonin salınımını azaltır ve serotonin reseptörlerini bloke eder. Migren atağı sırasında artan serotonin salınımı iltihaplanmaya ve sinirleri uyararak ağrıya neden olabilir.
• Fosfolipaz A ve prostaglandin oluşumunu engeller ve iltihabı azaltan kan pıhtılarını azaltır. Ek olarak, prostaglandinler ayrıca kan damarlarının genişlemesine (vazodilatasyon) neden olur, bu da migrene katkıda bulunmaktadır.
• NF-kB’yi (inflamasyonun ana düzenleyicisi) olan enflamatuar sitokinleri (TNF-alfa, IL-1beta , IL-2 , IL-4 , IL-6 , IL-1 7A, IFN-gama) ve habercileri (nitrik oksit ve PGE2) bloke eder.
• Muhtemelen oksidatif strese karşı koruyarak Nrf2/ARE aktivasyonunu artırır.
• p53 artış ve VEGF azaltma ile kanser hücrelerinde hücre ölümüne neden olabilir.

Gümüş Düğme Bitkisi Kullanımı Güvenli midir?
Çalışmalar, normal dozlarda alındığında ateşin genellikle güvenli olduğunu ve klinik çalışmalarda sadece hafif, geçici yan etkilere (esas olarak ağız ülseri ve bağırsakla ilişkili semptomlar) neden olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte, aniden kesilirse yoksunluk benzeri semptomlara neden olabilir. Gümüş düğme bitkisi yutmanın ana potansiyel olumsuz etkileri şunlardır:
• Ağız yaraları
• Ağız uyuşması
• Mide ekşimesi
• Bulantı/kusma
• Gaz
• Şişkinlik
• Hazımsızlık
• İshal
• Kabızlık
• Kilo alımı
• Adet kanamasında artış
• Post Gümüş düğme bitkisi Sendromu: Gümüş düğme bitkisi’ten çekilme, kaslarda ve eklemlerde ağrı, ağrı ve sertliğe, sinirlilik ve yorgunluğa neden olabilir.
• Partenolid olarak dermatit cildi tahriş etmektedir.
Hamile ve emziren kadınlar ateşten kaçınmalıdır, çünkü prostaglandin sentetaz inhibitörleri (partenolid gibi) fetüslere ve yenidoğanlara zarar verebilir ve uterus kasılmalarını tetikleyebilir. Benzer şekilde, 2 yaşından küçük çocuklarda Gümüş düğme bitkisi yaş önerilmemektedir. Yakupotu ve diğer Compositae bitkilerine (papatyalar ve kadife çiçeği gibi) alerjisi olan kişiler de ateşe karşı alerjik olabilir. Kan inceltici olarak hareket edebileceğinden, kanama bozuklukları veya planlı cerrahi prosedürü olan kişilerin ateşten kaçınmaları önerilir.

İlaç Etkileşimleri
Gümüş düğme bitkisi, warfarin veya aspirin gibi diğer kan incelticileri ile birlikte alınmamalıdır, çünkü etkilerine katkıda bulunabilir ve kanama riskini artırabilir.

Takviyeler
Gümüş düğme bitkisi takviyeleri, katı klinik araştırmaların olmaması nedeniyle FDA tarafından tıbbi kullanım için onaylanmamıştır. Bu bitkinin takviyesini almadan önce uzman bir doktora danışılması tavsiye edilmektedir.

Dozaj
FDA tarafından herhangi bir durum için onaylanmadığından resmi bir doz yoktur. Kullanıcılar ve ek üreticileri deneme yanılma yöntemine dayalı gayri resmi dozlar belirlemişlerdir. Bu bitkinin, tamamlayıcı bir yaklaşım olarak faydalı olup olmadığını ve hangi dozun alınması gerektiği doktorla görüşülmesi gerekir. Gümüş düğme bitkisi takviyeleri taze, dondurularak kurutulmuş veya kurutulmuş olarak mevcuttur ve kapsül, tablet veya sıvı ekstrakt formlarında satın alınabilir. Klinik çalışmalarda kullanılanlar genellikle standart bir partenolid dozu içerir. Yapraklar kuru veya taze olarak alınabilir. Tipik erişkin dozu günde 2-3 yapraktır.
Migren için
• Ekstrakt genellikle 100-300 mg (% 0.2-0.4 parthenolide standartlaştırılmıştır), 4x/gün dozlarda alınır.
• CO2 ile ekstrakte edilen Gümüş düğme bitkisi vakalarda doz 16 haftaya kadar 6,25 mg 3x/gün’dür.
Enflamasyon için
• Enflamasyon için normal doz 60-120 damladır (1: 1 w/v sıvı özü veya 1: 5 w/v tentürü), 2x/gün’dür.
2 yaşın üzerindeki çocuklar için dozu ağırlıklarıyla orantılı olarak ayarlanabilir. Yetişkin dozları, ortalama 150 lbs (70 kg) ağırlığa dayanmaktadır. Bu nedenle 75 lb’lik bir çocuğun erişkin dozunun yarısına ihtiyacı olabilir.